De economie van Zuid-Holland groeide in 2018 met 3,1% en leverde daarmee een bijdrage van 21% aan de totale Nederlandse groei. Deze rooskleurige cijfers staan in de Regiomonitor 2018, die jaarlijks in opdracht van de Economic Board Zuid-Holland (EBZ), de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) en de provincie Zuid-Holland wordt opgesteld. De regiomonitor geeft een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen van de regionale economie aan de hand van actuele cijfers.

Martin van Gogh, ondernemer en verantwoordelijk voor een grote groep bedrijven in de technische automatisering bij Batenburg Techniek, is sinds een aantal jaren lid van de Economic Board Zuid-Holland. Sinds eind 2018 maakt hij deel uit van het dagelijkse bestuur van de EBZ. Van Gogh legt uit: “De Economic Board is een triple helix club, een samenwerking tussen overheid, bedrijfsleven en onderwijs. De EBZ bestaat uit 29 mensen met een ondernemer als voorzitter. Dat was een bewuste keuze voor alle betrokken partijen. Eerst was dat Ab van der Touw, CEO van Siemens. Sinds 2018 is dat Jan Kees de Jager. Met elkaar, met onze denkkracht en onze lobbykracht, zorgen wij dat we een merkbare bijdrage leveren aan het verbeteren van de economie in Zuid-Holland. En dat is een fascinerende opgave.“

Van Gogh erkent dat de positieve groeicijfers uit de regiomonitor voor een groot deel te danken zijn aan economische voorspoed. “Structureel staat onze regio er minder goed voor dan andere motoren van de Nederlandse economie. Tegelijk heeft Zuid-Holland een sleutelrol binnen grote transities die Nederland en Europa moeten bewerkstelligen. Innovatie is maar een stukje van de puzzel, maar ik denk dat daar voor een belangrijk deel de successen van de toekomst liggen. Dat agenderen we in de board en pakken we op samen met InnovationQuarter.

Mooie uitdagingen

Van Goghs beeld van de overheid is de afgelopen jaren veranderd. “Sinds ik in de Economic Board Zuid-Holland zit, zie ik dat we een paar mooie uitdagingen hebben. Het rapport van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) van een aantal jaren geleden maakte duidelijk dat de provincie Zuid-Holland het minder goed doet dan vergelijkbare economische regio’s in de rest van Europa. De economie moet op een hoger plan en de werkloosheid moet lager. En dat zijn nu typisch van die onderwerpen waarin je samen moet werken. Het aanpakken van deze uitdagingen kun je als ondernemer, overheid of als kennisinstelling niet alleen oplossen. Daarvoor moet je echt de handen ineen slaan. En voor mij heeft de provincie daarin, als middenbestuur, een rol als verbinder.”

Als voorbeeld noemt Van Gogh de tuinbouw in Zuid-Holland. “Vanuit de Economic Board hebben wij een nieuwe toekomstvisie geschreven. Daar zie ik gedeputeerde Adri Bom-Lemstra samen met de ondernemers en de kennisinstellingen optrekken. Je ziet in de uitvoering geen verschil meer in herkomst van de spelers. Dan ben je echt met elkaar aan zo’n dossier aan het werken.”

Wijzende hand

De provincie heeft in de afgelopen jaren sterk de samenwerking opgezocht, de uitgestoken hand aangeboden aan partners. De commissaris merkte in 2018 op dat daar, waar richting nodig is, een wijzende hand tegenover kan staan. Van Gogh reageert hierop: “Dit zijn onzekere tijden. Die wijzende hand – met enige terughoudendheid vind ik wel – kan helpen om de enorme vraagstukken als de energietransitie, die voor ons liggen, beter aan te pakken. We hebben, bijvoorbeeld, de keuze gemaakt om weg te gaan van het Groninger gas. We stellen onze inwoners gerust door te zeggen dat we het Groninger gas vervangen door gas dat we ergens inkopen en dat we ondertussen werken aan een alternatief. Die kant gaan we op, of daar nu waterstof of een warmtepomp voor in de plaats komt. Ik denk dat mensen behoefte hebben aan duidelijkheid en dat de provincie, met één mond pratend en in samenwerking met partners, in het bereiken van de inwoners veel kan betekenen.”

Een van de uitdagingen waar Zuid-Holland mee kampt is het grootste tekort aan vakmensen in Nederland, terwijl tegelijkertijd veel mensen aan de kant staan. Van Gogh vertelt dat de commissaris hem in 2018 uitnodigde om in gesprek te treden met Kate Raworth, hoogleraar economie in Oxford en schrijver van het vorig jaar uitgekomen boek over de donuteconomy. “Haar visie op de nieuwe economie is dat wij tot nu toe, ingegeven door oude economische modellen van Keynes en zijn tijdgenoten, ervan overtuigd waren dat grondstoffen onuitputtelijk zijn. Raworth stelt dat, nu we in de nieuwe economie afstappen van fossiele brandstoffen en ‘circulair’ gaan, we vooral ook de sociale component van de economie mee moeten rekenen. Het idee erachter is geweldig; in de nieuwe business cases rekenen we niet enkel met winst en verlies, maar winst en verlies worden mede bepaald door de beschikbaarheid van grondstoffen, circulariteit en de inclusiviteit van mensen. De commissaris is dan toch degene die ons aan het denken zet door te stellen dat het ook om sociale innovatie gaat. En dat vind ik mooi. Hij kan daar gepassioneerd over vertellen, zonder dat hij te ver voor de muziek uitloopt. Want dat is vaak de grote valkuil van mensen. Als dat gebeurt ben je een koploper en raak je het peloton kwijt. Maar de commissaris houdt het peloton erbij.”

Cybercrime

Het thema van de Regiomotor 2018 was Digitale Delta. Digitalisering zorgt voor meer gemak in het dagelijks leven. Een keerzijde is dat de digitale veiligheid niet altijd op orde is, waardoor cybercrime een steeds grotere impact heeft voor burgers, ondernemers en publieke en private organisaties. Van Gogh ziet dit vanuit zijn bedrijf dagelijks. “Batenburg Techniek doet de technische besturing van een aantal grote bedrijven als Heineken, FrieslandCampina en waterleidingbedrijven. Wij beseffen als geen ander dat de toenemende automatisering, industrie 4.0, smart manufacturing en cloud services de effectiviteit van bedrijven vergroot, maar dat daarmee ook de kwetsbaarheid voor cyberaanvallen toeneemt. Als inwoner vinden we het bijvoorbeeld vanzelfsprekend dat als we de kraan opendraaien daar schoon water uit komt. We kunnen wel mooie dijken hebben, maar als wij de waterleidingbedrijven kwetsbaar maken voor buitenlandse aanvallen via internet hebben we een veel groter probleem. En ook dat zal je met elkaar moeten oppakken. De provincie is hierin een belangrijke speler als supporter van The Hague Security Delta.”

The Hague Security Delta is een netwerk van bedrijven, overheden en kennisinstellingen, die samenwerken aan digitale veiligheidsvraagstukken, de bescherming van belangrijke digitale infrastructuur. Verder delen de partners kennis met elkaar op het gebied van cyber security en nationale en stedelijke digitale veiligheid. Van Gogh: “We hebben het afgelopen jaar een begin gemaakt met dit thema, maar er moet nog veel meer gebeuren. Dat is de opdracht voor 2019.”